Amonaren etxera basoan barrena

  • Antony Browne::Basoan barrena

    Pamiela-Kalandraka, 2013

    Itzulpena::Manu Lopez gaseni

Haurrentzat, eta hain haur ez direnentzat ere, eginiko liburu interesgarri eta apartak direla eta, egin zen ezagun Anthony Browne. Ezagunak dira hark eginiko gorilak, bai eta Urdeburuak bezalako lanak gure artean. Oraingoan, berriz, 2004an sorturiko Basoan barrena plazaratu da euskal irakurleen gozamenerako.

Liburuaren azala eta kontrazala hartzen dituen irudi barnean daude egilearen izena eta lanaren izenburua; azken hau txartel bat irudikatuz eta norabide bat, basoan barrenera doan bidea, markatuz. Zuri-beltzezko irudi horretan mutiko bat ageri zaigu koloretan, saski bat eskuetan basoan barneratzen ari den mutiko bakarti eta aurpegi gabea.

“Gau batean hots izugarri batek esnatu ninduen” esaldiarekin ekiten dio egileak lanari, eta eskuineko orrian tximista ikaragarria ikus dezakegu leihotik at. Koloretako mundu batean protagonista, eta honen ohea, zuri-beltzean ageri zaizkigu. Brownek koloreen erabilera hori egin du liburu guztian zehar; irakurlearengan arreta toki, pertsonaia, giro batzuetara erakarriz. Ekaitzaren hurrengo egunsentian aitaren hutsunea nabari da istorioa kontatzen duen mutikoaren etxean; ama eta mutikoa, serio, adierazpenik gabeko aurpegia dutelarik, ageri dira aitaren aulki hutsa nabarmentzen den irudian. Eta aitaren hutsune hori, gabezia hori, izango da istorioko gakoetako bat.

Bestea 9. orrian dugu: “Hurrengo egunean, amak amonari gozopil bat eramatea eskatu zidan, amona gaixorik baitzegoen”, eta esaldi hori irakurtzean denoi datorkigu burura Perrault eta Grimm anaien Txanogorritxu ezaguna. Eta hain zuzen ipuin horri erreferentzia eginez, “bi bide daude amonaren etxera iristeko: luzeena, azkengabea dena; eta basoan zeharreko bidezidorra. ‘Ez joan basoan barrena’, esan zidan amak’. Joan zaitez bide luzeenetik’. Baina egun hartan, lehen aldiz, lasterbidea aukeratu nuen. Lehenbailehen etxeratu nahi nuen, aita itzultzen bazen ere.”

Brownek ederki islatzen du basoaren izpiritu beldurgarria, misterioa, ikara… hainbat herri ipuinen erreferentzia zuzenez eta zeharkakoez osatuz irudiak, eta basoari berari ere bizia emanez. Giro horrek mailarik gorenena lortzen du beroki gorri bat ikusi eta janzterakoan: “Jantzi bezain laster beldurra sentitzen hasi nintzen. Zerbait jarraika nuela sentitzen nuen. Orduan amonak otso gaizto bati buruz kontatu ohi zidan istorio bat gogoratu nuen”.

Argumentuaren korapiloa, edo korapiloak esan beharko genuke, bidaiaz gain aitaren desagerpena ere badagoelako, oso lortuak dira. Liburuan zehar pilatzen joan den tentsio guztiak amaiera du amonaren etxean, eta are amaiera ederragoa etxera itzultzean.
Irudiak hitzak baino askoz indar handiagoa du amaiera horretan, eta lehen pertsonan kontaturiko istorio honetan, lehen pertsonaren begiekin ikusten ditugun irudi hauetan, gu geu ere besarkatu behar gaituztela ematen du, baina hori nola, nork eta zergatik den jakiteko liburua begiratu, merezi du eta (behin baino gehiagotan irakurtzea ere).


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Haur eta gazte literatura
Otsoa dator!

Gizakiak istorio kontatzaileak gara, hainbeste, ezen esan ere egin daitekeen narrazio gaitasuna dela gizaki egiten gaituen ezaugarrietako bat. Kontakizunak behar beharrezkoak zaizkigu geure burua eta errealitatea eraikitzeko, eta bereziki aipatzekoa da ipuin klasikoek horretan... [+]


Materialismo histerikoa
Haur euskaldun izatea

Igande goiza Tolstoiren ipuin bat irakurtzen pasa genuen, irakurtzen, euskaraz: “Zenbat lur behar du gizon batek?”. Eta Elena Odriozolaren marrazkiak ezagutu ditu Gulliverren abenturetan ikusi zituelako, Ipuinen harian gozatu. Diskotekero jartzen da gero, maiz, eta... [+]


Ireki dute Urruzuno literatur lehiaketarako lanak aurkezteko epea

Saria bost eguneko literatura-egonaldian parte hartzeko aukera izango da. Guztira hogei irabazle izango dira, eta ikastetxeak ere sarituko dituzte.


Oin bat bestearen aitzinean?

Gure semea irakurtzen hasi zelarik eskolan, bere adineko liburu bila aritu ginen. Horrela agertu zitzaigun etxean frantsesezko Sami et Julie font des crêpes (“Samik eta Juliek matahamiak egiten dituzte”), E. Massonaud eta T. Bontéren lana. Izenburua... [+]


Nolakoak dira haurrentzako ipuinak, genero ikuspegitik?

Haur literaturako pertsonaietan aniztasun falta dagoela eta estereotipo eta rol sexistak gehiegitan erreproduzitzen direla ondorioztatu du Parean elkarteak, azterketa egin ostean. Sustraietatik eraldatuz dokumentala atera du orain, ikerketaren emaitzak, ipuin gomendioak eta haur... [+]


Eguneraketa berriak daude