Udaberria hauspotzen

Arra beteko diametroa duen urkiak egunean hamar bat litro izerdi eman ditzake.
Arra beteko diametroa duen urkiak egunean hamar bat litro izerdi eman ditzake.

Haltza (Alnus glutinosa) eta pagoa (Fagus sylvatica) dira egur onenak beti urpean egon behar duten zimenduak egiteko. Makina bat zubi eta kai eraiki da haien bizkarrean. Venezia erdia haltza gainean erikia omen dago. Haltza bila bazabiltza, uretara jo; urpean eta ur ondoan. Erreka bazterretako nagusia da, eta hortxe sortzen dituen oihanek berebiziko garrantzia dute ingurumenean. Kantauri aldeko haltzadiak oso izaera berezia du. Haltzak eta urak uztarri ederra osatzen dute. Neguaren erdia egina dugun honetan, haltzak loreak zabaltzen ari dira eta, urrutira begira, gorri-more, ubel, urardo koloreko errekak dira urari segika etorritako haltzadiak.

Neguaren erdi lanak eginda, landaredia borbor ari da. Abendu hotzak dena atzeratu zuen eran, urtarril eta otsail epeletan eguna argiarekin batera luzatu eta tenperaturak gora hasita, lurrak berotzeari ekin dio. Borborkan begiak harrotu, loreak zabaldu, polenak aireratu, hostoz jantzi... denetik ikusten ari gara. Hau dena izerdiak bultzatzen du, lurretik hartutako uretan nahastutako jaki gozoen elixir horrek. Bultzatu bai, ponpa baten gisa zainetatik adar punttetara puztuz bultzatu.

Hau da naturaren emankortasuna auspotzeko jaien sasoia. Eslaviar kulturetan, martxoarekin ekiten zioten urte berriari. Eta, beraien hizkuntza askotan, martxoari urkia deitzen diote. Zuhaitz honek berebiziko garrantzia du kultura haien lurretan, eta izerdi berria datorkio. Izerdi hori zuhaitzari kendu, eta gorputza arazteko erabiliko dute, neguan pilatutako toxinak botatzeko. Ameriketako indiarrek bezala. Analisiek bere osagai onuragarriak berresten dituzte: azukreak (glukosa, fruktosa, galaktosa...), aminoazidoak (glutamina eta azido glutamikoa, citrulina...), azido organikoak (malikoa, zitrikoa...), mineralak (kaltzioa, potasioa, zinka, manganesoa, magnesioa, fosforoa...) eta abar.

Hostoak zabaldu aurretik biltzen da izerdi hau. Enborra zulatu eta tutu baten bidez ontzi batera bideratzen da. Adar mutur bat moztu eta zaurian bertan botila batean jaso daiteke. Arra beteko diametroa duen urki batek egunean hamar bat litro izerdi eman ditzake. Gordinean edo jarabean kontzentratuta hartzen da. Baita zenbait ardoetan ere (garagarrarena, mahatsarena...)

Ez al duzu urkirik inguruan? Udaberriko susperraldia auspo dakizuke...


ASTEKARIA
2014ko martxoaren 02a
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Gorka Bereziartua
#3
AEK koordinakundea
#4
Ruben Sánchez Bakaikoa
#5
Azoka
Kanal honetatik interesatuko zaizu: Bestelakoak
2019-05-19 | Jakoba Errekondo
Zaldaleak irabazten

Egunak gauari gaina hartzen dio udaberriko ekinozioarekin. Aurten martxoaren 20an gertatu da, 22:59an, udaberriaren atea irekiz. Eki aurrizkiak gauza bera esan nahi du. Ordura arte gaua luzeagoa zen. Egun hartan egunak eta gauak hamabina ordu izan zituzten. Ordutik eguna... [+]


2019-03-31 | Jakoba Errekondo
Klima aldaketa eta paisaia

Eguraldia aspaldian dugu hizpidean jarria; klimarena, ordea, berri samarra da. Klima aldaketa zer den argitu behar handirik ez dago. Paisaia zer den azaltzea bai, horren premia gorriagoa da. Puri-purian dago klimaren aldaketaz hitzaldi, mahai inguru edota nazioarteko... [+]


2018-09-16 | Jakoba Errekondo
Sagardoaren emakumeak

Fruituak bildu eta dolarerako bidean jartzeko sasoia da. Udarea (Pyrus communis), sagarra (Malus x domestica), mahatsa (Vitis vinifera)... Bide motz eta azkarra dirudi baina makina bat itzulinguru eta hauen saihesbide landu behar dira fruitua muztio eta muztioa edari alkoholdun... [+]


2018-07-22 | Jakoba Errekondo
Alde guztietatik jatea

Euskal Herrian nekazaritza etengabeko kolonizazioaren historia da. Toki guztietan bezala. Lehen lantzen ez zen lurra lugorritu; lehen ereiten ez zen uzta erein; lehen jaten ez zena gozatu. Dena beste nonbaitetik ekarria. Historia horietako asko idatzi dituzte nonahi laboreek;... [+]


2018-04-22 | Jakoba Errekondo
Kurka-kurka

Laboreekin egiten diren ardoetara itzuliz, ezker-aihena (Humulus lupulus) kontserbatzaile eta dasta mikatzaren eransle dute. Laboreak eta ezker-aihena uztartzeak makina bat zurrustada gozo sortua du, kurka-kurka, batik bat garagardoaren herrialdeetan. Lagun batek azaldu berri... [+]


Eguneraketa berriak daude