Arroxa da amodioa


2014ko urtarrilaren 19an
Judaren edo amodioaren arbola, Cercis siliquastrum. (Argazkia: Amada44-CC)
Judaren edo amodioaren arbola, Cercis siliquastrum. (Argazkia: Amada44-CC)

Algarrobondoaren tankerakoa da Judaren arbola. Ceratonia siliqua bat eta Cercis siliquastrum bestea; zientzia-izen binomialak ederki jaso zuen: siliquastrum izenak siliqua-ren antzekoa adierazten du. Biek lore gorrizta deigarriak dituzte, adar puntta berrietan eman beharrean zura zaharrean ere irekitzen dituztenak, eta haziak leka ilunetan ontzen. Jatorriak ematen ote die tankera? Mediterraneoaren haranzko aldeko muturretik ekarritakoak dira biak. Handik ekialdera, batek daki nondarrak...

Diru eta odol egarriak asetzeko armadak dira erlijioak, eta lan horietarako asmotan, mutur hartako Palestina aldera gurutzadetan joandako kristauek ekarria omen da Judaren arbola hau. 1200 urtea aldera, Frantziara. Frantsesez Judeako arbola deitzen dute. Inguruko hizkuntzetan, ordea, Judaren arbola deitzea, itxuraz, armada odolzaleen imajinarioa borobiltzeko erabili izan da: Juda apostoluak, Jesus salatu eta saldu ostean, holako arbola batean urkatu omen zuen bere burua: Judaren arbola. Armada haien arteko hartu-eman eta trukeen bidegurutze garrantzitsua izan zen, baita ere, Istanbul. Europa eta Asia, eta Mediterraneoa eta Itsaso Beltza lotzen dituen Bosforo itsasarteko mendi magalak, Bizantzioko garaian, Judaren arbolez jantzita omen zeuden. Ikusgarria izango zen: hainbeste munduren arteko pendiz haiek lore gorri, gorrizta, gorrindol, purpura, arrosez jantzitako arbolez jantzita. Enperadoreek soilik erabili omen zezaketen kolore hori soinekoetan, eta kolore horretan loratzen ziren landareak nahi zituzten nonahi: idi-bihotza (Tulipa sp.), Konstantinoplako akazia (Albizia julibrissin). Enperadore haien ondorengo dituzte kristauen armadan kardinalak, ez alferrik gazteleraz purpurados deitzen dituzte. Hayate manga komiki japoniar sonatuko protagonista, arrosa koloreko ilea duen mutil gaztearen izena arbola honena da.

Judaren arbolaren loreak jan egiten dira, min goxoa dute. Capparis spinosa, kaparra lorea bezala, ozpinetan edukitakoak omen dira gozoenak.

Odola, apostolu urkatuak, soineko purpurak, enperadoreak, kardinalak, mutil gazteak, ozpin gozoa... Eta azak ontzeko, hostoak bihotzaren antza du. Amodioaren arbola ere deitzen zaio. Izen ezagunena horixe izango du. Eskerrak haren azalarekin buruko mina kentzen den!


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Zuhaitzak
Asfaltozko patioa zuhaitz eta landarez betetako zelai bihurtu dute Lizarrako eskolan

Jolastoki eta ikastetxeko sarrera zen asfaltozko 350 metro koadroak berdegune bihurtu dituzte Haur eta Lehen Hezkuntzako Remontival eskola publikoan, Lizarran. Landaturiko zuhaitz, zuhaixka eta landareek helburu dute, besteak beste, beroa eta hotza hobeto kudeatzea,... [+]


Zergatik moztu ditu Jaurlaritzak hogei zuhaitz baino gehiago Barakaldoko institutuan?

20 zuhaitz osasuntsu baino gehiago moztu zituzten Barakaldoko Gurutzeta institutuan, urtarrila hasieran; Jaurlaritzarena da eskumena, baina ez zuen mozketa burutzeko lizentziarik eskatu, udalak adierazi duenez. Ikerketa abiatu du udalak, eta Legebiltzarrean azalpenak eskatu ditu... [+]


2023-12-12 | Irulegiko Irratia
Baigorri ibarrean arbol landatze bat eginen dute

Mendi sindikataren lurretan, Anauzen Munhoako mazelan, hiru hektareetan 300 bat arbol, mota desberdinetakoak ezarriko dira. Ihizi batasunaren biltzar nagusian aho batez bozkatua izan den proiektua da.


2023-09-01 | Josu Goiko | Sustatu
Hamabi arrazoi hirietan zuhaitz gehiago egon dadin

Ostegunean txio bat sartu da nire TLan. Hauxe: 12 Reasons Why Cities Need More Trees. Azken aldian albiste asko ari da ateratzen hirietako zuhaitz mozketei buruz (Bilbo, Donostia, Iruñea…) eta gai garrantzitsua dela iruditzen zait.


2023-02-16 | Axier Lopez
Zuhaitzak mozten eragozten saiatzeagatik epaitegietan deklaratu du Barakaldoko ekologista batek
Ekologistak Martxan Bizkaia taldeko aktibista batek epaitegietan deklaratu behar izan du, desobedientzia larria eta agenteen aurkako atentatua egotzita. Irailean atxilotu zuten Barakaldoko Serralta auzoko 40 zuhaitz moztearen aurka protestan zela. Eremu horretan etxebizitzak... [+]

Eguneraketa berriak daude