Virgilioren euliaren hiletak desgrabatu egiten du

Publio Virgilio Maron (K.a. 70-19) alboan bi musa dituela. Poeta bere maskota bitxiarekin azaltzen den artelanik ez zaigu iritsi.
Publio Virgilio Maron (K.a. 70-19) alboan bi musa dituela. Poeta bere maskota bitxiarekin azaltzen den artelanik ez zaigu iritsi.

Erroma, K.a. I. mendea. Publio Virgilio Maroni maskota hil zitzaion eta poeta ezagunak hileta arranditsua antolatu zion. Gaur egun ere bada maskotari gizakiei baino omenaldi bereziagoa eskaintzen dionik, baina Virgiliorenak, bizirik zen artean, ez zion seguruenik asko lagunduko; izan ere, Eneida-ren egilearen maskota eulia zen.
Intsektuaren hiletak Virgiliok Eskilino muinoan zeukan etxeko lurretan egin ziren, eta hiriko patrizio gailenak eta merkatari aberatsenak bildu omen zituzten. Hileta ereserkiak kantatu eta omenaldi testuak irakurri zizkioten diptero zenduari. Virgiliok berak ere hainbat olerki utzi zion hilkutxa ñimiñoaren ondoan, erostari profesionalen arrantza eta lantu artean. Hilarri bikaina zizelkatu zuten maskotarentzat. Ripley’s Wonder Book of Strange Facts (1957) liburuak jasotzen duenez, hauxe zioen hilarriko idazkunak: “Eulia, kutxa honek argia eman diezazula, eta zure hezurrek (sic) atseden har dezatela”. Virgilioren euliak berezia izan behar zuen zinez –hezurrak zeuzkan intsektu bakarra izateaz gain– halako omenaldi garestia merezi bazuen; 800.000 sestertziotik gora kostatu zitzaion ospakizuna.
Pentsa daiteke eszentrikotasunak eta nabarmenkeriak eraman zutela idazle ezaguna hotsandiko hileta garestia antolatzera. Baina benetako arrazoiak askoz praktikoagoak izan ziren.
Filipiko guduan Julio Zesarren hiltzaileak mendean hartu eta gero, Bigarren Triunbiratuaren kezka nagusietakoa gudu zelaietatik etxera itzultzen ari ziren soldadu beteranoen beharrak asebetetzea zen. Hiritar aberatsenei zergak igo zizkieten eta lurjabeen eremuak konfiskatzea ere erabaki zuten, lursail horiek soldaduen artean banatzeko.
Virgiliok agintarien artean lagun asko izanik, promulgatu baino lehen izan zuen dekretuaren berri, eta xehetasun garrantzitsua ere iritsi zen bere belarrietara: edonolako ehorzketaren edo hilobiren bat zuten lurrak ez zituzten konfiskatuko. Eskilinoko lursailean hilobirik ez eta, inprobisatzea egokitu zitzaion idazleari. Izaki bizidunen bat ehorzteko, hil egin behar zuen lehenik, eta hobe euli bat akabatzea senitarteko bat galtzea baino. Intsektua maite zuela eta omenaldi eder hura merezi zuela sinestarazteko, herri altxorrari iruzur egiteko alegia, 800.000 sestertzio xahutu behar izan zituen. Baina Erromako zazpi muinoetako batean zeukan etxalde ederra ez zuten ukitu.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Historia
Materialismo histerikoa
"Mario Lopez" eta "Gernika"

Krimen matxistak, mediatizatzen direnean, emakumeontzat lezio bilakatu ohi dira, eta bizirik badago, biktimarentzat. Nerea Barjola ikertzaileak Alcasserko kasuaren bidez azaldu zigun hori. Eta Nagore Laffageren hilketak ere lezio astun bilakatzeko arriskua izan zuen, lezioa... [+]


Jokin Pantxeska Etxebarria. Gerrako ume, aitaita
"Hiru aldiz esan dute gorria naizela, komunista!"

Irisarriko herrigunera sartu orduko, hantxe, etxe baten atarian, ikurrina eta estelada. Jokin Etxebarriaren bizitokia duzu. Gerrako ume izandakoa, hamaika ibilera –eta hamaika baino gehiago ere bai–, han eta hemen egindakoa. 92 urtek nahi beste bizitzeko aukera... [+]


Nabigazioaren historiaren argazkia

2019an, Greziako Kasos uharteko uretan, ikerlan bat abiatu zuten Ikerketa Helenikoen Fundazio Nazionalak eta Greziako Kultura Ministerioak. Lanaren emaitza berriki jakinarazi dute: guztira, hainbat garaitako hamar ontzi-hondar aurkitu dituzte. Zaharrenak 5.000 urte inguru ditu... [+]


Fra Mauroren mundu zehatzagoa

Venezia, 1459ko apirilaren 24a. Fra Mauro monje eta kartografoak bere munduko mapa amaitu zuen San Michele de Murano monasterioan zeukan kartografia tailerrean. Portugalgo errege Alfontso V.aren enkarguz egin zuen lan hura, eta, mapa amaitu bezain pronto, Portugalera bidali... [+]


Artoaren iraultza: Ameriketatik etorritako ogia

 Hainbat herritan antolatzen diren sagardo egunetatik hasi eta neguko solstizioa zedarritzen duen San Tomas feriaraino, artoa ezinbesteko osagaia da folklore-kutsua duen ospakizun orotan. Nonahi ikus daitezke talogileen postuak, olanazko estalkietatik zintzilik jarritako... [+]


Eguneraketa berriak daude