Txakurtzaindia


2010ko azaroaren 14an
Antton Olariaga
Txakurra zain diezaiodan eskatzeko deitu dit arrebak, lanez lepo dabilelako bulegoan eta, nik faborea egingo banio, eta argi dauka egingo diodala, egun osoan etxera jaitsi gabe egon nahiago lukeelako. Ez da zoratzen nauen eginkizuna, baina Arrosadia auzora abiatu naiz, txakurraren bila. Arrebarenean sartutakoan, modu pertsonalean hartzen dudan poz lokabe batez egiten dit animaliak harrera, nahiz eta, tarteka, nire atzera ere begiratzekoa egiten duen, ea Silvia, edo bestela bere mutikoa, heldu den nirekin batera.

Nire etxean dagoeneko, aspaldi handian ikusten ez dudan lagun bati deitu diot, ibai ondoan txakurdun paseo bukoliko bat, bakarka joanez gero asperraraziko nindukeena, proposatzeko –oso pertsona interesatua naiz.

Gero, haren ahotsa hariaz bestaldean aditzearekin bat, oroitu naiz norbaitek esan zidala oso eroria ikusi zuela aurreko batean. Niri telefonoz ez zait hala iruditu.

Ibai ondoan txakurrarekin jolas egiten dugu, deitzen diot, jaurtikitzen dizkiot harriak, gero –agindu zehatza da– ez dizkiot marraskatzen utzi behar, baina, ekarri, ez dituenez harriak ostera ekartzen, atzetik joan behar natzaio, korrika txikian, hortz artetik kentzeko, nahikoa irudi komikoa emanez, lagunak behintzat gogotik irri egiten dit, eta horrek, abailduta dagoela egia baldin bada, zertxobait kontsolatzen nau.

“Katea eten da”, esan dit halako batean lagunak. Ez diot ulertzen. Txakurraren uhalari begiratzen diot kezkaturik, apurtu ote den eta txakurra lotu gabe etxeratzearen beldurrez, balizko isunagatik ere bai, baina, batez ere, gutxi edo deus ez didanez obeditzen (zerekin lotuko dut?, besotan –30 bat kilo, kalkulatzen ditut iritzira– eraman beharko dut?), komeriagatik. Baina uhala osorik dago; hasi naiz susmatzen laguna bere senargaiarekikoaz ari zaidala zerbait esan nahian.

“Katea eten duzu”, errepikatu dit, kargua harturik, “harrigarria zait, zu euskalduna izanda eta, gainera, euskaraz (oso ongi, bide batez) idazten duzularik”, esan dit hitzez hitz, nire aldetik apaltasun (faltsu, bide batez) imintzioen aurrean, “txakurra euskaraz hezi ez izana”. Hizkuntza hori, nire golkoan gogoratzen dut topikoa, haurrekin eta maskotekin, batzuetan esklusiboki, mintzatzen dena. Milaka urteko biziraupenaren sekretua, akaso. “Zergatik hitz egiten diozu Zakurneri erdaraz?”

Hutsean harrapatuta, ez dakidanez zer erantzun, noizbait euskaltzain, urgazle bada ere, izendatua izateko nire merituak arriskuan ikusita, “euskal hiztunaren arautegi moral bat inprobisatu dut”, orain arte senez eta nahaspilan aplikatua, hemendik aurrera huts egin gabe begiratu beharko dudana:

Lehenengo araua: Beti erdaraz hitz egiten didaten (eta diedan) guraso euskaldunen seme-alabekin, edo gurasoekin seme-alaben aurrean, hitzik ez egin euskaraz.

Bigarren araua: Entzungor egin guraso horiek (orain!) beren ondorengoen –apika posteritatearen– aurrean hizkuntzaz aldatzeko egiten duten ahaleginei.

Hirugarren araua: Ez tartekatu erdal jardunean euskarazko hitz gutxi gorabehera teknikoak (les mandé unas ariketas) edo toponimiakoak (¿vais a subir a Iruña?).

Laugarren araua: Erdaraz aritzeko usadioa ezarri den lagunartean, militanteki ez erabili euskara “euskal giroan” sartzean, Nafarroa Oinez-ean, esate batera, modu automatikoan ohi den bezala. Gauza bera, kanpoko (hots, Gipuzkoako) euskaldun benetako bat koadrilan egokitzen denean.

Bosgarren araua...
“Alegia, euskaldun normalak egiten duenaren kontrakoa”, lagunak etsipenezko auhen batez.
Sí, más o menos”.

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude