Gameluak eta irakasleak


2008ko ekainaren 22an
Paula Kasares
Paula KasaresMikel Saiz
Duela hilabete batzuk César Vidal COPEko esatariak euskararen gainean errandakoa zabaldu zen gure artean. Euskara hizkuntza primitiboa dela ez baitu unibertsalik atzematen. Euskara partikularretan oinarritua dela (pagoak, pinuak, makalak...), unibertsalik dagoenentz ere somatzen ez duen giza adimen erabat garatu gabeari lotua. Horregatik, unibertsala adierazteko (arbola) hizkuntza mailegura jo behar izan duela.

Anitz izan ziren erreakzioak eta erantzunak. Nik ez nion erantzun, baina lagun filologo batzuen erantzun idatziak irakurri eta gozatu nuen haiek emandako erantzunez.

Ia ahantzita nuen kontua, duela bi aste artio. Errefuxiatu sahararren kanpamentuetara berriki egindako bidaia kontatu nien Unibertsitateko lankide batzuei. Filologo eta antropologo senak bultzaturik nola animatu nintzen, ohiko agurrez gain, hassania hizkuntzaren hitz batzuk gehiago ikastera. Sahararrek te hartzearen zeremonia solasean aritzeko bereziki probesten baitute, tea edaten ari gineneko batean hasi nintzaien galdezka. Gamelua, adibidez: “Nola erraten duzue gamelua?” galdegin nien. Eta haiek, berehala erantzun ez eta galdegiten hasi zitzaizkidan: “Gamelu arra ala emea? Gamelu umea ala gamelu heldua? Gamelu bakarra ala gamelu taldea? Gamelu ar taldea, gamelu eme taldea ala gamelu ar-eme taldea?...”. Guztietarako hitzak zituzten. Adibidea egokia ez zela pentsaturik, bertze bat eman nien: te ontzia, hain justu, tea edaten ari baikinen. Haiek berriz: “Te ontzi handia ala txikia? Bertakoa ala kanpotik ekarria? Egunerokoa ala berezia?”. Horietarako ere hitz andana zuten. Etsirik, gamelua eta te ontzia, edozein, edonolakoa, edonongoa, edozertarakoa... nola erraten duten ikasi gabe geratu nintzen.

Lankide erdaldunei ari nintzaien pasadizoa kontatzen eta, haien irri artean, bat-batean irrati ultra-katolikoko esatari hark errandakoaz oroitu nintzen. Momentu horretan saharar bat egon izan balitz gure artean eta galdegin izan baligu gure lanbideaz, begi bistaz denak unibertsitateko irakasleak izanda ere, erantzun ezberdinen parrastada hasiko zen: batek unibertsitate irakasle katedraduna erranen zuen, bertzeak irakasle titularra, hirugarrenak irakasle kontratatu doktorea, bertze batek irakasle laguntzaile doktorea, edo irakasle laguntzailea, edo irakasle elkartu doktorea, edo irakasle elkartua... Auskalo zer pentsatuko luke sahararrak gaztelaniaren gainean, akaso, haiendako gameluak bezain garrantzizkoak direla unibertsitate irakasleak gurean.

Kanal honetatik interesatuko zaizu: Mendebaldeko Sahara
2024-03-24 | Reyes Ilintxeta
Kristina Berasain. Sahararekin kateatuta
"Palestinakoa ikusita, zer egingo du orain Marokok Sahararekin?"

Arnas luzeko kazetaritza maite du Kristina Berasainek. Kazetaritza pausatua. Haimaz haima ibili da sahararrekin hizketan, kontakizunak eta testigantzak bilduz, gero horiek guztiak liburu eder batean harilkatzeko. Pasioz eta pazientziaz, ia 50 urte erresistentzian daraman saharar... [+]


2023-12-22 | Euskal Irratiak
Saharari buruzko euskarazko lehen kazetaritza kronika idatzi du Kristina Berasainek

Sahara, herri bat erresistentzian liburua argitaratu du Kristina Berasainek. Urte luzez jarraitu du Mendebaldeko Saharako gatazka, 2005ean BERRIA egunkariko kazetari gisa lurralde okupatuetara lehen aldiz bidaia egin zuenetik.


'Saharari kantari' diskoaren kontzertu solidarioa egingo dute Donostian

Mendebaldeko Sahararen alde egingo dute kontzertua hilaren 22an, Kursaalean. Bertan izango dira Oreka TX, Eñaut Elorrieta, Mikel Urdangarin, edo Minatu Embarek, Nayat Hosseinek eta Hayuh Ramsik artista sahararrak, besteak beste. Sahararrak gerran daudela ez dela ahaztu... [+]


Palestinan bezala Mendebaldeko Saharan ere, okupatzailea beti espoliatzaile

Mendebaldeko Saharako Smara hirian urriaren 29an jaurtigaiekin izandako eraso ezezagun batek gorenean jarri du Fronte Polisarioaren eta Marokoko armadaren arteko gerra. Gaza bezala, harresi luze batez inguratuta dago herrialde osoa, eta Israelek palestinarrekin egin bezala,... [+]


2023-07-19 | Leire Artola Arin
Israelgo Gobernuak formalki onartu dio Marokori Mendebaldeko Sahara euren menpe dagoela

Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak gutun bat bidali dio Marokoko Mohamed VI.a erregeari, "harremanak sendotzeko" pausoa emateko. Astelehenean baieztatu du asmoa dutela okupatutako Mendebaldeko Saharako Dakhla hirian kontsulatua irekitzeko.


Eguneraketa berriak daude