Gure zergek askorako ematen diete

  • Euskal herritarrok, gure instituzioak eta Lakua zein Iruñeko gobernuak mantentzeaz gain, instituzio espainiar eta frantziarrak mantendu behar ditugu, tartean justizia eta Espainiako monarkia. Gure zergen kontura soldata oparoak lortzen dituzte politikariek.
Politikarien soldatak
Politikarien soldatak

Hego Euskal Herriko politikariak dira Espainiako Estatu osoan hobekien ordainduta daudenak. Atentzioa ematen du zenbait euskal politikarik Rodríguez Zapaterok berak baino gehiago kobratzen dutela jakiteak. Gure zergekin ordaintzen diren aurrekontuetako sosak kobratzeko garaian, Espainiako monarkia eta justiziako goi karguak dira zatirik handiena eramaten dutenak. Frantziako Estatuari dagokionez, publikoak diren datuak besterik ez ditugu lortu. Gure politikariek hilean 4.500 eurotik 8.000 eurora irabazten dute, eta horrez gain bestelako pribilegioak ere badituzte: dieta ederrak, kalte ordainak, kargua utzi ondorengo ordainsariak eta hainbat pentsio mota.

Autonomia erkidego batetik bestera politikariek gehiago edo gutxiago kobratzearen arrazoia da administrazio bakoitzak eskumena duela nahi dituen ordainsariak ezartzeko. Halaber, esanguratsua da kontuak berrikustea tokatzen denean alderdi politiko guztiak beti ados egoten direla. Eusko Legebiltzarraren kasuan, salbuespen bakarra izan da: ezker abertzalearen jarrera, aurtengo ordainsariak %6 igotzearen aurka azaldu baita.

Zapaterok baino gehiago

Koadroetan ikus daitekeenez, Euskal Herriko zenbait politikarik hilean 7.765 € kobratzen duen Zapaterok baino gehiago irabazten dute. Soldata hori, hala ere, Sarkozyrenaren azpitik dago, hark %140 igo baitzuen bere soldata eta hilean 8.000 € kobratzetik 19.000 kobratzera pasatu da. Esate baterako, Ibarretxe lehendakariak, bere sailburuek, Eusko Legebiltzarreko lehendakariak, EAEko foru aldundietako ahaldun nagusiek eta Bilboko alkateak urtean diru gehiago irabazten dute Espainiako presidenteak baino. Hegoaldeko hiriburuetako gainontzeko alkateak, Nafarroako hiriburukoa izan ezik, Zapateroren diru sarreretatik gertu daude.

Bestalde, bai autonomia erkidegoetako lehendakarien sailkapenean bai probintzietako aldundi eta alkatetzenean, EAEkoak dira Estatuan lehenengo postuetan daudenak, eta atzetik dituztenak baino askoz gorago daude gainera. Esaterako, Ibarretxe da, Kataluniakoaren atzetik, gehien irabazten duen lehendakaria –José Montillak 164.043 € irabazten ditu urtean–; Bizkaikoa da aldundietako ahaldun nagusietatik gehien kobratzen duen hirugarrena, Bartzelonakoaren –144.200 € euro jasotzen ditu– eta Lleidakoaren (108.220 €) atzetik; alkateei dagokienez, Iñaki Azkuna da gehien kobratzen duen hirugarrena, aurretik ditu eta Bartzelonako Jordi Hereu 117.398 eurorekin eta Madrilgo Alberto Ruiz Gallardón 100.743 eurorekin. Gainontzeko euskal foru diputatuak ere sailkapeneko lehendabiziko postuetan daude. EAEko legebiltzarkideek %6 igo zuten beraien soldata. Hori dela-eta, Legebiltzarreko lehendakariak lehen 89.700 € urteko irabazten bazuen, orain 95.372 € irabazten du; bozeramaileek eta Mahaiko kideek lehen 75.500 € jasotzen zuten urteko eta orain 80.204 €, eta gainontzeko legebiltzarkideek lehen 63.971 € eta orain 67.739 urteko. Zenbateko horiei, gainera, joan-etorrietarako dietak gehitu behar zaizkie. Dietak, bizitokiaren arabera, hilean 371 € eta 598 € artekoak dira. Horrez gain, hilean 80 € jasotzen dute telefono mugikorrerako. Bestalde, dedikazio esklusiboa duten parlamentari nafarrek urtean 51.000 € kobratzen dute eta Parlamentuko Mahaiko eta Batzordeko kideek 58.000 €. Dedikazio esklusiborik ez dutenek, aldiz, 38.250 € eta 43.500 € jasotzen dituzte, hurrenez hurren.

Kongresuko presidenteak,
soldata onena

Espainiako Estatuan soldatarik handiena duen politikaria Kongresuko lehendakaria da, Manuel Marín, 175.000 eurorekin. Hortik 155.229 € dagozkio oinarrizko soldatari eta gainontzeko 20.431 euroak Madrilgo ostatu eta mantenu gastuetarako kalte ordaina dira. Diputatuen ordainsaria oinarrizko soldatak (hilean 3.020,70 euro) eta hainbat plusek osatzen dute (plusa libre egoteagatik, ordezkaritzako plusa eta kalte ordaina), eta zenbateko bat edo beste ematen zaie daukaten karguaren edo parte hartzen duten batzordearen arabera. Horrela, Kongresuko bozeramaileek, urteko 70.000 euroko oinarrizko soldatatik abiatuz, azkenean Espainiako Estatuko presidentearen soldata ozta-ozta gainditzen dute, ezarrita daukaten 20.341 euroko kalte ordainari esker.

Diputatuek, gainera, hilean 1.762 euro jasotzen dute ostatu eta mantenu gastuetarako; garraio publikoan egiten duten gastua ere Kongresuak ordaintzen du, eta horretarako egunean 120 eta 150 euro arteko zenbatekoak izaten dituzte bidaia ofizialetan. Horrez gain, diputatuek pentsio plana izaten dute, eta jarduera uzten dutenean ere kalte ordaina jasotzen dute.

Soldatarik handienen koadroan ikus daitekeenez, justiziako goi karguak dira Espainiako Estatuan ordainsaririk oparoenak jasotzen dituztenak; ordainsari horiek Estutako fiskal nagusiaren urteko 125.097 euroen eta kupula judizialeko presidentearen 146.000 euroen artean dabiltza.

Gipuzkoa, euskal erakundeen adierazle

Gipuzkoako Foru Aldundiaren kasua izan liteke, gutxi gorabehera, Hego Euskal Herriko gainontzeko aldundi eta erakundeetan nahiz EAEko eta Nafarroako gainontzeko administrazio publikoetan gertatzen denaren adierazle. Gipuzkoako kasua nabarmendu dugu datu ekonomiko zehatzak jakin direlako. Baina datu horiek ez ditugu jakin arduradun politikoek aireratu dituztelako, baizik eta LAB sindikatuak iaz txosten luze baten bidez zabaldu zituelako.

Txosten horren arabera, guztira 79 dira nominan dauden konfiantzazko karguak (zuzendari nagusiak, goi mailako teknikariak, aholkulariak eta hainbat kategoriatako idazkariak). EAJk izendatu zituen kargu horietako 48 eta EAk gainontzeko 31k. Horiei ahaldunen soldatak eta ahaldunek eta zuzendari nagusiek lau urteko agintaldiaren ondoren jasotzen dituzten kalte ordain oparoak gehitzen badizkiegu, Aldundiko diru kutxetan urtean 5 milioi eurotik gorako gastua (5.123.293 €) dagoela ikus daiteke (gipuzkoarren zergen kontura, noski). Datu horiek 2007koak direnez, pentsatzekoa da 2008. urte honetarako kopuruak %5 egingo zuela gora, hori baita EUDELek kargu publikoentzat aholkatu zuen igoera. Aipatutako kopuruari Gizarte Segurantzaren, Langileen Mutualitatearen (Elkarkidetza), Osasun Laguntzarako Zerbitzuaren (OLAZ) eta urrezko visa txartel, telefono mugikor eta abarren kostuak gehitu behar zaizkio.

Gipuzkoako Foru Aldundiko kargu politikoen soldaten eskalako gailurrean Markel Olano ahaldun nagusia dago, 2007an hileko 8.000 eurotik gorako soldata gordinarekin. Foru diputatuek, zuzendari nagusiek eta maila goreneko aholkulariek 2007an hileko 6.000 € gordinetik gora irabazi zuten, eta goi mailako teknikariek hileko 4.800 euro gordinetik gora. 12. mailako idazkariek, gutxien kobratzen zutenek alegia, hileko 2.700 euro gordinetik gora jaso zuten.

Gainera, lau urteko legegintzaldia bukatu ondoren, kargu eta betebeharrak uzteagatik kalte ordain ederra ematen zaie ahaldun nagusi, ahaldun arrunt eta zuzendari nagusiei. Kalte ordain hori bateragarria da berehalaxe lanpostu berri batean lanean hastearekin. Horren adibide dugu Gonzalez Txabarri ahaldun nagusi ohiaren kasua: Pasaiako Portu Agintaritzako lehendakari den aldetik kobratzen duen milioikako soldataz gain, hilean beste 6.524 € gehiago kobratzen du ahaldun nagusi ohia izateagatik.

Monarkia garesti ateratzen zaigu

Borbondarren eskuetan dagoen Espainiako monarkiaren jarduera eta jokamolde pribatuez ezer gutxi dakigu, edo ez zaigu informaziorik eman nahi. Baina azken boladan izan duten protagonismo bereziari esker euren kontabilitateari buruz zer edo zer jakitea lortu dugu. “Zer edo zer” diogu, kontabilitate horrek ez baititu datu konkretuak plazaratzen ez eta Estatuko aurrekontu orokorretako hainbat ataletan monarkiarentzat gordeta dauden milioikako partiden zehaztasunik ematen.

El País
egunkari espainiarraren arabera, “Estatuko Buruzagitza edo monarkia mantentzeko kostua ilun xamarra da, monarkia ez delako aurrekontu orokorretako ‘Errege Etxea’ izeneko partidarekin bakarrik finantzatzen. Jendeak hala uste du, baina aurrekontu horietan badaude beste zenbait kapitulu monarkia finantzatzeko erabiltzen direnak. Alabaina, kapitulu horiek ez daude behar bezala banakatuak eta horrek asko zailtzen du Errege Etxearen benetako kontabilitatearen berri izatea…”.

Egunkari espainiarrak emandako datuen arabera, Espainiako monarkia mantentzeko urtean 15 milioi eurotik gora ordaintzen dugu zergadunok. Horrez gain, urteko aurrekontuetan badira beste bi partida, bata 140 milioi eurokoa eta bestea 52 milioi eurokoa, Ondare Nazionalera eta Ibilgailuen Atalera bideratuak, eta horiekin ordaintzen dira Errege Etxeak erabiltzen dituen hainbat eraikin eta autoen mantentze gastuak. Alabaina, gastu horiek aurrekontuetan ez dira behar bezala zehaztuta azaltzen. Bestalde, errege familiaren bidaiak Kanpo Arazoetako Ministerioak ordaintzen ditu, eta Defentsa Ministerioak ere Errege Etxearen bestelako partida zehaztugabeak ordaintzen ditu.

Errege Etxearentzat 8,6 milioi euro daude 2008ko aurrekontu orokorretan –aurreko urtean 8,3 milioi izan ziren–. Zenbateko horretatik gastu zehatz batzuk ordaintzen dira: Errege Etxeko goi kargudunen soldatak –ministro kategoria daukan Etxeko buruarena eta Estatuko idazkariaren kategoria duen idazkari nagusiarena–, Koordinazio Kabineteko arduradunen soldatak (25 bat langile), Erreginaren Idazkaritzako soldatak –10-12 pertsona dira, eta aldi berean infanten laguntzaile ere badira–, Printzearen Idazkaritzako soldatak (15 pertsona inguru), Komunikabideen Buruzagitzako, Protokolo Saileko, Segurtasuneko… gastuak. Erregearen agindupeko militarren buruaren gastuak (teniente jenerala eta laguntzaileak) Defentsa Ministerioak ordaintzen ditu.

Aipatutako 8,6 milioi euroei gutxienez beste 5,9 milioi gehitu behar zaizkie. Azken zenbateko hori Administrazio Publikoen Ministerioari dagokion atalaren barruan sartuta dago, “Estatuko Buruzagitzaren administrazio kudeaketarako laguntza” izenpean. Dirutza hori, lehen adierazitako zenbatekoarekin ordaindu ezin diren Errege Etxeko langileetako askoren (gaur egun 137) soldatak ordaintzen dira.

Zarzuela jauregiko mantentze lan, zerbitzu eta ondasunak, Asturiasko printze-printzesen etxea, eta errege familiak oporretara joateko erabiltzen duen Mallorcako Palmako Almudaina jauregia eta bertako lorategiak ere ez dira Errege Etxeko partidarekin finantzatzen. Eraikin horiek guztiak eta baita Errege Jauregia, El Escorial, La Granja, El Pardo eta Río Frío jauregiaren jabetza Ondare Nazionalarena da eta sorrarazten dituzten gastuei aurre egiteko aurrekontu berezia dute (140 milioi eurokoa). Enpresaburuen talde batek erregeari oparitutako itsasontzia ere Ondare Nazionalaren eskuetara pasatu zen eta orduz geroztik Ondare Nazionala arduratzen da ontzia mantentzeaz, nahiz eta erabiltzaile bakarra erregea izan.

Bestalde, egunkari madrildarrak dio Errege Etxeak 1978an itundu zuela errege familiako kide guztiek Ogasunean aitortu beharreko PFEZren zenbatekoak “gainontzeko herritarrenen baliokideak” izatea. Errege-erreginak eta haien seme-alabek ondarearen gaineko aitorpena egiten dute eta norbere ondasunei dagozkien zergak ordaintzen dituzte.

Finean, ez da makala herritarren poltsikoetatik politikari eta monarkek jasotzen duten dirua. Batez ere 4.000 eta 8.000 euro arteko soldata horiek Espainiako batez besteko soldatarekin alderatzen baditugu: 1.333 euro hilean.
Pentsioak, ordainsariak eta kalte ordainak
Gure politikariek, hileko soldata ederrak izateaz gain, beste hainbat osagarri jasotzen dituzte: pentsioak, kargua utzi ondorengo ordainsariak eta kalte ordainak. Hona hemen datu esanguratsuenak: Espainiako Estatuko parlamentariek eta senatariek, parlamentuko jardunean 11 urte egin ondoren, gehieneko pentsioa jasotzeko eskubidea izaten dute –aurten hilean 2.384,50 € eta hamalau ordainsari jasoko dituzte–. Langile arruntei, aldiz, 35 urte kotizatzeko eskatzen zaie eta azken hamabost urteetan gehieneko oinarria edukitzea, gehieneko pentsioa kobratu nahi badute. Parlamentuko jarduna utziz gero, lan egindako urte bakoitzeko hilabeteko ordainsaria jasotzea itundu dute parlamentari eta senatariek –gehienez 24 hilabetez jaso dezakete soldata hori–. Frantziako Estatuari dagokionez, parlamentari eta senatariek bost urtez hilean 5.000 eurotik gorako kalte ordaina jasotzeko eskubidea dute.

Euskal sailburu eta legebiltzarkideek ere pentsio plan eta kalte ordainak jasotzeko eskubidea dute, baita jarduera utzi ondoren gutxienez urtebetez edo bi urtez kalte ordaina jasotzeko ere. EAEko lehendakariak bere soldataren erdia balio duen biziarteko pentsioa jasotzeko eskubidea dauka (gaur egun urtean 50.000 €), eta horrez gain bulegoa, autoa eta idazkari pertsonala izatekoa. Nafarroako presidenteak, berriz, jarduera utzi ondoren bi urtez bere soldata osoa kobratzeko eskubidea dauka. Aldundietako ahaldun nagusiek kargua utzi ondoren urtebetez 6.000 eurotik gorako kalte ordaina jasotzeko eskubidea daukate, eta eskubide horrek bere horretan jarraitzen du kargua utzi eta berehala beste kargu baten jabe egiten badira ere.

Kanal honetatik interesatuko zaizu: Soldata publikoak
2021-03-28 | Juan Mari Arregi
Sistema "ez dago prestatuta" gutxieneko pentsioetarako, baina bai hauen soldatarako...

Iñigo Urkullu EAEko lehendakariaren ustez,  “sistema ez dago prestatuta” 1.080 euroko gutxieneko pentsioetarako. Baina bai, antza denez, berea bezalako soldatetarako. Ba al dakite horiek guztiek 950 euroko gutxieneko soldatarekin, 650eko DSBEarekin edo... [+]


2020-02-26 | ARGIA
Del Burgok 3.000 eurotik gorako pentsioa dauka Espainiako parlamentari ohia izateagatik

Jaime Ignacio del Burgo PPko eta UPNko politikari ohiak hilean 3.102,65 euroko pentsioa jasotzen du Espainiako Parlamentutik, Gizarte Segurantzan inoiz kotizatu ez duen arren.


2020-01-08 | ARGIA
Tentsioa Barakaldoko aurrekontuak onartzeko bilkuran, gizarte laguntza murriztu eta zinegotzien soldatak igo ostean

Amaia del Campo alkateak (EAJ) aginduta, Barakaldoko Udaltzaingoak 2020rako aurrekontuak onartu dituen osoko bilkura hustu du, zinegotzien eta aholkularien soldatak handitzearen aurkako protesta bat dela eta. Igoera hori onartu duten bilkura berean, Gizarte Ekintzaren... [+]


2019-07-14 | Juan Mari Arregi
Politikarien soldatak

Ez gaude ohituta politikarien artean soldata murrizketak ikustera, alderantziz baizik, udal eta foru hauteskundeen, bai eta europarren eta autonomikoen ondorioz erakundeetan aldaketak dauden bakoitzean hala gertatzen da. Horregatik, justua eta beharrezkoa da Durangoko Udalak... [+]


2018-10-10 | Axier Lopez
Alkate izatea negozio borobila da

Soldata publikoen neurriak beti eragin izan du eztabaida. “Asko al da herriko alkateak kobratzen duena?”, “gurea bezalako herri txiki batean hainbeste ordaindupeko zinegotzi, zertarako?”, “zer da soldata duina?”… hauteskundeen osteko... [+]


Eguneraketa berriak daude