«Euskararen kontrakoek egina dute euskara suntsitzeko plangintza»

  • Izen ezaguna da Sagrario Aleman euskalgintzan. Nafarroan, berak duke aipurik onena. Esango genuke Sagrario baitan bete-betean gauzatu direla nafar euskaltzaleen bertuteak: gogoa, ekintza, konpromisoa. Lanean bakean ari zela, hara non jaso duen izendapen bat gure emakumea hedabideen parralera ekarri duena: euskaltzain oso. Inondik ere, Sagrariok urte askoan egin duen ibili irmoa goresten duena eta, aldi berean, helduen euskalduntze-alfabetatzeak hizkuntzaren normalizazioan duen egitekoa azpimarratzen diguna, zarata nagusi den erresuma eroan.
Sagrario Aleman
Dani Blanco

Euskaltzain oso izendatu zaituzte eta hedabide guztietara heldu da zure izena. Aldiz, bizi guztia alfabetatze-euskalduntzean, erreferente Iruñean, euskalgintzan ezaguna… eta nekez ageri izan zara medioetan.


Aldaketak dira berri. Lanean ari zarela, horretan ari zara, oihartzunik gabe. Euskaltzaindiaren lana inportantea da, helduen euskalduntzea ere inportantea, biak, baina jendearen begietara Euskaltzaindiak duen prestigiorik ez du helduen euskalduntzeak; nire ustez ez zaio beharko lukeen inportantzia ematen gizartean, oro har. Ez dut esan nahi hedabideetan azaldu beharko genukeenik; alderantziz, gizartea gehiago hurbildu beharko litzatekeela alfabetatze-euskalduntzeetara.

“Gehiago”.


Bai, laguntza gutxi dugu. Gizarteak ere ez dio ematen behar duen garrantzia. Uste izan da haurrei euskaraz irakatsita etorkizuna ziurtatua genuela eta hori ez da inola ere horrela. Haurrek euskaraz ikastea oso inportantea da, baina horrekin batera beste zenbait mugimendu ere beharrezkoak dira. Helduen euskalduntzea gabe, adibidez, haurrak, lehentxeago edo geroxeago, erdaraz hitz egiten hasiko dira euskara nagusi ez den herrietan. Gaur egunean ikusten duguna, alegia.

Herri txikietan ere bai?


Bai. Herri txiki euskaldunetan ere haurrak franko aritzen dira erdaraz. Kezkagarria da, baina normala ere bada haurrak, eta gazteak, erdaraz aritzea, helduok ez badiogu inportantziarik ematen, ez badugu ikasten, ez bagara aritzen. Helduek umeekin beste inorekin euskaraz hitz egiten ez badute, hortik ez dator gauza onik.

Zertan da egoera zure herrian, Etxalekun?


Orain dela hogei bat urte arte, Nafarroako herri txiki euskaldunetan euskaraz hitz egin izan da. Baina hain txiki dira herri horiek, bizia ere gutxi dago. Jendea ez da herrian gelditzen lanean. Haurrak ere herritik kanpo eskolatzen dira, nahiz eta euskaraz eskolatu. Beraz, haur gutxi, eta herritik kanpo. Bestalde, adineko jendea bizi da herrian, baina etxean. Bizirik ez dago herrietan. Umeak, euskaraz jakin arren, eta gehienek Badakite, ez dira aritzen, edo ez dute norekin ari.

Uste nuen erabat euskalduna zirela Etxaleku eta inguruko herriak.


Hizkuntzari dagokionez, Etxaleku mugako herria izan da. Gaur egun zailago da mugaz hitz egitea, euskaldunak leku guztietan gaudelako, nahiz eta presentzia txikia izan. Esan nahi dut oraingo mugak ez direla hain garbiak, baina garai batean ez zegoen horrelako dudarik. Halako herritan euskaraz egiten zen, halakotan erdaraz. Etxalekun euskaraz hitz egiten zen. Bidez auzo genituen Ihabenen, Erason eta Oskotzen, erdaraz aritzen ziren, askok euskaraz jakin arren. Imotzen, berriz, Goldaratz, Muskiz, Etxaleku eta Zarrantz ziren herri euskaldunak. Basaburuan ere antzera, zenbaitetan euskaraz aritzen ziren eta bestetan ez.

Zorionekoa zu: euskaraz hazi zinen.


Zori hori izan nuen. Etxaleku euskalduna zen, jendea euskaraz aritzen zen, kontzientzia gabe, normal, beharko lukeen bezala. Hau zela eta hura zela, garai batean, gu txikiak ginenean, haurrak erdaraz hasteko kinkan egon ginen. Gure aita euskalduna ez ezik, oso euskaltzalea zen, eta neurri batean berari esker, familiari esker eutsi geniola euskarari uste dut.

Aita, ez aurrekorik, aitatxi edo beste nor edo nor.


Nik aittarenak ditut bizipenak. Euskararen kontzientzia aittek eman zigun. Hizkuntzaren kezka oso sartua zeukan. Inguruneak erakutsiko ziola uste dut. Bestalde, seminarioan ere ibilia zen, eta han ere ikasi zuen. Hala ere, beraren etxean anaia denak oso euskaltzaleak ziren.

Zer esan nahi izan du arestian esan duzun horrek? Alegia, zuen familiari esker, hein batean bederen, eutsi ziotela euskarari Etxalekun.


Aitta euskalduna zen, eta haraneko idazkaria. Agiriak idatzi behar eta berarengana jotzen zuen jendeak. Bestalde, bederatzi anai-arreba ginen, euskaldunak, euskaraz egiten genuenak. Dotrina eta katixima apaizaren arabera egiten zen herrietan, euskaraz edo erdaraz, eta gurean apaiz euskalduna eta euskaltzalea tokatu zen. Gainera, herria euskalduna… bada, berez ateratzen zen Etxalekun euskaraz egitea. Faktore asko elkartu ziren.

Iruñean elkartzen ez direnak…


Faktore horiek ez, baina badira aldekoak: bizitasuna, gaztetasuna... Hala ere, egon naizen tokietan gustura egon izan naiz, nahiz eta beti, nire pentsamenduan, sorterrira itzultzea egon.

“Nekez uzten du sorterria sustraiak han dituenak…”.


Niri Iruñea oso hiri deigarria iruditzen zait, bizia, indartsua… Maite dut Iruñea baina beti etxalekuarra izanen naiz.

Nolatan ikasi zuen etxalekuarrak, zuk, farmazia?


Nekazalgorik ez genuen guk, lurrik ez. Zerbait ikastera bidali gintuzten denok, bederatzi seme-alabok. Batek izan ezik, denok egin genuen batxilergoa. Gero, nork bere bidea hartu zuen.

Zuk, farmazia.


Bai. Toki guztiak zaizkit politak, baina garai hartan Iruñean geratu nahi nuen. Aukerak aztertu nituen. Ahizpa bat erizain ikasketak egina nuen; beste bat, irakasle ikasitakoa… Niri horiek ez zitzaizkidan gustatzen. Biologia edo farmazia ikasi, dudatan izan nintzen, eta azkenean farmazia aukeratu nuen. Hautatu behar eta hautatu nuen, bizian beste askotan bezala.

Iruñean hasi zinen farmazia ikasten. Valentzian eta Madrilen segitu zenuen.


Eta Iruñean ikasten ari nintzela hasi nintzen euskarazko eskolak ematen. Anaia ere horretan hasia zen. Ahizpa bat horretan aritua zen. Familiakoak ari ziren. Beste ezagun batzuk ere bai, eta esan zidaten: “Jende gehiago behar dugu. Sartuko zara?”. Euskalduntze mugimendua abiatua zen, eta ni ere hasi nintzen erakusten.

Ikasketak egitera kanpora joan zinen, ordea. Horrek etenarazi egingo zuen zure irakasle lana.


Iruñean ikasketak gainditzea ezinezko zitzaidan, Opusen. Hemendik Valentziara joan nintzen, han ahizpa bat bainuen. Gero, beste bi urte egin nituen Madrilen, eta hantxe amaitu nituen farmazia ikasketak.

Kanpoko unibertsitateetan izan al zen euskal ikasleen mugimendurik?


Valentzian ez, hiritik kanpora, garai bateko seminarioan, Moncadan baitzegoen gure fakultatea. Han ez zen girorik. Farmaziako lehenengo hiru urteak besterik ez ziren egiten han. Handik Madrilera joan nintzen. Eta han bai, euskarazko eskolak ematen nituen ikasleen erresidentzia batean. Baginen multzo bat euskarazko eskolak ematen. Jende franko bazen Euskal Herrikoa. Eta elkartzen ginen, euskarazko klaseetarako, zenbait bileretarako… Baina nik nahiago nuen, ahal izanez gero, beste jende batzuekin ere harremanak izan, beti euskaldunen artean ibili gabe, giro hertsiegian. Ez zitzaidan oso osasungarria iruditzen. Euskaldunak euskaldunekin ibili bai, jakina, euskarazko eskoletarako, zenbait gauzaz hitz egiteko, hemengo giroaz eztabaidatzeko, baina, bestela…

72an hasi zinen Farmazia ikasketak egiten, 78an bukatu. Esan duzunez, ordurako euskara eskolak ematen hasita zeunden, anaia bat eta ahizpa bat ere horretan ari zitzaizkizun…


Bai… eta ni, Patxi Altunaren metodoarekin. Bera etorri zitzaigun metodoa nola erabili erakustera.

Esan duzunez, “etorri, irakasleak behar ditugu” zen orduko oihu ozena. Zertan da hori gaur egun? Euskara irakasle premiarik ba al da?


Gaur egun helduen euskalduntze-alfabetatzea besterik da. Garai hartan borondatezkoak ginen, beste lanbide batean ari ginen eta, pasadizoan, euskarazko eskolak ematen genituen. Poliki-poliki hori aldatu egin zen, jakina. Ikasle kopurua emendatu ahala beste lan batzuk ere egin behar izan dira. Gehiago aritzen gara metodologiaz, beste eginkizun batzuk ere geureganatu ditugu –ez da eskola ematea bakarrik–, burokrazia ere gero eta gehiago da… Euskalgintzako beste ekimenekin ere harremanetan behar dugu, bestelako proiektuak sortzen dira… Irakaskuntza bera ere aldatzen ari da… Jendea behar da.

Eskola emateko ez ezik, beste zernahitarako.


Behar da. Garai batean ez genuen bokazio handirik, bide batez ari ginen eskolak ematen, eta gaur egun ere bada horretatik: jende askok ez du lanbide gisa hartzen, pasadizoko lan bezala baizik. Aldiz, nik uste dut sendotasun handiago behar duela honetan ariko den jendeak, horretan sinesten duena, lan hau aurrera eramateko prest dagoena.

Gabezia horiek asetzeko sortu al zen “euskaltegia”?


Arturo Campioni dagokionez, berau izan zen Euskal Herrian, legezko egoera izan zuen lehenengo euskaltegia, estatutu eta guzti. 72an abiatu genuen euskaltegia eta handik bizpahiru urtera estatutuak onartuak genituen. Nik esango nuke Ilazki euskaltegia ere bateratsu ibili zela... Geroztik asko aldatu dira gauzak. Lokalak alokairuan hartu ziren, gero erosi… Helduen euskalduntze-alfabetatzea bide horretan sartu zen, eta horretan dago, nahiz eta zenbaitetan gaueskola moduan lan egin, eskolak han eta hemen emanez, esan nahi dut, baina, hala ere, beti badakigu garai hartan ez bezala, hor dagoela euskaltegia, atzean, proiektuari eusteko.

Zer esan nahi duzu? Euskaltegia euskara eskolak ematea baino gehiago dela? Hortik etorri ote zen Zaldiko Maldiko elkartea?


Bide beretik etorri zen. Zaldiko Maldiko ez da euskaltegia, ez dago haren menpe, baina helduen euskalduntze-alfabetatzean ari zen jendea ohartu zen: “Eskolak bakarrik ez dira aski, jendeak besterik behar du”, eta garai hartan oso aukera gutxi zegoen euskaltegi, eta ikastolez landa, euskaraz bizitzen laguntzeko. Txoko bat behar genuen, biltzeko, ekitaldiak egiteko, ostatu bat izateko, euskaldunen gune bat… ez zen, beraz, ikasi nahi dutenen gunea, baizik eta aritzen direnena.

Helburua bete du?


Asmo horrekin sortu zen. Batzuetan bizixeago eta beste batzuetan gutxixeago, baina horixe da, gunea. Euskaldunek badakite hor badutela gunea.

San Ferminetan, endemas.


Bestetan euskaltegi honekin du lotura, guk hartzen dugulako hango ardura. Jartzen dugu ostatua, ez bazkideentzako bakarrik, Iruñeko eta Iruñera etortzen den bisitariarendako baizik. Leku irekia (bat) da, euskaraz aritzeko. Bestalde, diru iturri ttiki bat ere bada guretzat.

Euskal Herrian Euskaraz. Hor ere ari izan zinen. EHE, lekutan dago...


79koa da, oker ez banago.

Haren beharrik bada gaur egun?


Nik uste baietz. EHE asko aldatu da: jendea, giroa, beharrak… Bazkide naiz baina ez dut haren lanetan parte hartzen. Garai batean ez nintzen oso konforme egin zuen aldaketarekin, baina EHE behar da, talde bat aldarrikapenak eginen dituena, euskararen kontrako eraso eta abarrak salatuko dituena. Ez dakit funtzio hori betetzen duen, baina segur naiz bertan ari direnek eginak izango dituztela beren azterketak. Bai, behar da EHE.

Nafarroan aspaldi erantzi zuen mozorroa jendeak…


Garai batean kontrako jarrera handi xamarra zegoen hemen, baina ez zeuden agerian. Euskararen aldeko jarrera handitu zen gero. Ondoren, atzerako buelta etorri da, eta kontrako jarrera hori oso harro agertu da.

Goio Monrealek esan zigun beldurgarria zela UPNren gobernuaren hizkuntz politika. Iruñetik Lizarrarainoko errepidea egin zutenean, adibidez, euskara desagerrarazten saiatu zirela.


Euskararen plangintza, hizkuntza politika egokia… Askotan hitz egiten dugu horretaz. Bada, nik uste dut, benetan, euskararen kontrakoek baietz, egina dutela euskara suntsitzeko plangintza. Oso ongi pentsatu eta diseinatutako plangintza dutela esanen nuke.

Zeinek egina?


Ez dakit ideologoak deitu edo zein hitz erabili. Ez dakit ideologo izena ematen ahal zaien bertako hizkuntza suntsitzea helburua dutenei. Oso argi dituzte gauzak, badakite nondik eta nora jo, eta beren asmoak betetzeko ahalmena dute, baita legeak ere. Lotsagabe aritu dira, oso, eta, berdin zaie nola agertu eta nola adierazi beren asmoak.

Nola egin aurre?


Nik uste, aprobetxatzen ahal duguna aprobetxatu beharra dagoela. Ez daiteke esan: “Horrelako politika egiten dute eta guk ez dugu deus eginen”. Ez. Uste dut, hala ere, behar dela administrazioarekin elkarrizketatu, administrazioa beharrezkoa delako, eta saiatu behar da beste iritzi bat ematen.

Horregatik zara Aralarren.


Ez dakit, bada, horregatik nagoen Aralarren.

Borroka zuzena ez baina bestelako bideak hobetsi dituzulako, beharbada?


Uste dut bide guziak behar direla. Uste dut zirrikitu guztiak aprobetxatu behar ditugula, ez gaudela deus eskapatzen uzteko egoeran. Beste arlo batzuetan ez dakit, baina euskarari dagokionean “ehun urte barru erdietsiko dugu” esateak ez du balio. Ez. Euskara bizi ala hil, oraintxe ari gara jokatzen Nafarroan eta Euskal Herri osoan ere bai. Orain egin behar ditugu egitekoak, “gero eginen ditugu” errateak ez du balio, “lehen egin genituenak” ere ez dira aski. Orain eta hemen egin behar dugu, bide guziak eta zirrikitu guziak aprobetxatu behar ditugu…

Zirrikitu guztiak baliatu behar direla, hori ikasi al zenuen politikan egin zenituen urteetan?


Ez, lehenagotik ere ikasia nuen hori. Gure aitak beti esaten zuena: ”Ahal baduzu etsairik ez egin eta, ahal baduzu, adiskideak egin etsaien artean ere”.

Zein adiskide egin zenituen zuk etsai artean?


Elkarrekin bizi behar dugu eta guztiekin izan behar ditugu harremanak. Alderdi guztietako jendearekin izan nituen harremanak. Eztabaida zenean, berriz, nork bere iritziak defendatzen zituen, eta nik neureak. Eztabaidak ez du esan nahi batak bestea joka ibili behar dugunik. Batzuetan egoera gogorrak gertatzen dira, eta gertatu ziren, baina zer egingo diogu, bada, horrelakoak gara!

Oinezkoak ez du ulertzen politikariak batean elkarri asto beltzarenak eta bi esaten ibiltzea eta hurrengoan, aldiz, bata bestearen eskutik helduta.


Gogoratzen naiz behin, Iruñean, lagun batek galdera hori egin zidala: “Eta, moldatzen zara halakorekin udalean?”. Iruñea hiria da, baina herri baten gisakoa, elkarrekin bizi behar dugu egunerokoan, eta ez instituzioetan bakarrik, baita beste hainbat tokitan ere, eta hori guziok egiten dugu, oinezkook egiten dugu. Badut lagun bat esaten duena bere lagun taldean alderdi politiko guztietako jendea dagoela. eta elkarrekin dira san Ferminetan, aste egunetan eta asteburuetan. elkarrekin beti, baina joera politiko oso diferenteak dituzte. Hala ere lehen gehiago gertatzen zen hori, orain baino. Elkarrekin bizi behar dugu, eta horretan ikasi behar dugu.

Lagunartean joera politiko guztietako jendea duenaren kasua aipatu duzu. Horra nire galdera: zuk baduzu adiskiderik Batasunako kideen artean?


Lehen lagun nituenak lagun izaten segitzen dute, ustez behintzat. Etxalekuko betiko lagunak lagun ditut, eta han badira denetatik; Batasunakoak ere bai. Iruñean ere gauza bera. Batasunako mahai nazionaleko zenbait kide ere aspaldi ezagutzen ditut, eta ezagunak ez ezik adiskide ere badut baten bat. Ez dut uste alderdikide guziak lagunak izaten direnik, eta ezta ere lagun guziak alderdikideak.

Hortik datozke Aralarren kontrako erasoak, hemendik bertara Altsasun eta.


Horrelakoak ez zaizkit batere gustatzen. Maila pertsonaleko erasoak eta. Garai batean ere, UPNkoen aurrean edo pankarta baten atzean jarri behar eta beti esan izan dut hura oso gogorra zela. Partikular baten aurrean jartzea, alegia. Besterik da alderdi politikoen arteko kritika politikoa edo borroka. Baina maila pertsonalean jardutea ez zait bidezkoa iruditzen.

Zer izan duzu mingarriago, ezker abertzalearen banaketa, ala AEKrena, IKA sortu zenutenean?


Zalantzarik gabe, helduen euskalduntzearen banaketa.

Dramatikoa izan zenuen?


Nik hala bizi izan dut.

Oraindik ere hala bizi duzu?


Bai. Orain ere horixe sentitzen dut. Batzuetan pentsatzen dut iragana dela, gauden bezala ongi gaudela. Guk elkarrekin segitzeko ahalegin guztiak egin genituela uste dut; azkenean ez zen posible izan, atzerako biderik ez zen puntura heldu ginen eta nik momentu hura oso gaizki pasatu nuen, eta aurreko hilabeteak ere bai. Baina egoera hartara iritsita, besterik gertatzea ezinezkoa zen. Bakoitza bere bidean ari da, baina bai AEKn eta bai IKAn aurrera egiten saiatzen gara, zenbait lan elkarrekin egiten, nork bere ideia eta ikuspegiarekin.

Hizketan hasi garenetik, oraintxe baino ez zaitu heldu dardarak. Malkoa ez duzu aparte izan.


… (Isiltasuna eta barne zimikoa) Esaten dut, oso gogorra izan zen niretzat une hura.

Zure barnean da mina, oraindik! Sufriarazi egiten dizu.



Honi dagokionez, beste galdera bat eta bazter utziko dut gaia. Trauma ideologiko-politiko ez ezik, trauma pertsonal izatera iritsi zen auzi hura?


Bai…

… Ba ote da liskar hau zu bezain hurretik bizi izan duenik?


Bai, uste dut baietz. Garai hartan helduen euskalduntze-alfabetatzean ari zirenAk eta gaur egun bertan segitzen dutenak ez asko. Momentu hura bizitu zuen jende asko ez dago hemen, beste nonbait baizik. Asko ere ez gara segitzen dugunok, baina bagara oraindik…

Zenbait paper eta berriemaile bat erabili ditut zuregana etorri baino lehen. Berriemaile haren arabera, AEK barruan gertatu zen borroka hura euskal kulturaren historian oraindik ere idatzi gabe dagoen atala da. Berriemaile hori, noski, zure egia konta dezazun eskatzen ari da.


Kontatu beharko da, baina IKA sortu genuenon artean egoera gehiago ez kakazten saiatu gara aspaldi. “Batzuk alde batean geunden, besteak beste batean. Egin dezagun lan, nork bere tokitik, ahal dugun guztia”. Guk hori esan genion geure buruari. Euskararen onura nahi genuen, ez besterik, eta ematen du liskar hartaz hitz egiten hasteak berriro dakarrela haserrea, eta guk ez dugu asmorik. AEK-k ikaragarrizko lana egin zuen hura gertatu aurretik, bai eta gero ere, eta guk ere bai, AEKn eta IKAn. Beharbada zenbait gauza kontatu egin beharko dira, noizbait, baina, benetan, ez dut uste Tiki-miki horietan aritzeko gaudenik Euskal Herrian, eta are gutxiago euskararen inguruan.

Helduen euskalduntze-alfabetatzean ari zara lanean aspaldi, eta hainbat talde eta ekimenetan parte hartu duzu: Euskararen Aholku Batzordea, EKB, Kontseilua, EHE, Zaldiko Maldiko, Euskalerria Irratia… Zenbat ordu ditu zure egunak, zenbat lanegun zure urteak?


Horietako zera askotan laguntzen aritu naiz, lanean baino gehiago. Euskaltegian bai, lanean, baina gainerakoan, parte hartzen eta atxikimendua ematen. Parte hartze ezberdina izan da batean edo bestean.

Amaiera dugu, Sagrario. Zein esanahi dute jaso dituzun sariek: Zaldiko Maldiko elkartearen Lamien Urrezko Orrazia eta Euskalerria Irratiaren Larreko saria…


Politak izan ziren. Adiskideek eman zizkidaten. Iruñeko udalean osoko bilkura guztietan euskara hutsean aritu nintzen beti. Ez zegoen euskaraz zekien besterik. Neure taldean, HBn, zer edo zer ulertzen zuten eta azken urteetan beste euskaldun bat sartu zen. Hara, paretarekin aritzea oso gogorra izaten da. Lamien Urrezko Orrazia, berriz, zera izan zen, “paretarekin aritu naiz, baina kanpoan diren batzuek entzun dute eta baloratu dute”. Bestela, oso gogorra da horrela ibiltzea. Geroago, gure garaian, euskara teknikaria sartu zen, itzulpen sistemak eta beste. Baina gogorra. Esaten genuena inportantea iruditzen zitzaigun, gure mezuaren mamia bestek entenditzea nahi genuen… Horregatik jaso nuen saria, Iruñean euskararen munduan lanean ari direnek emana. Larreko saria ere gauza bera, ezusteko ederra.

‘Euskaltzain oso’ izendapena ere bada sari.


Handia! Niretzat errekonozimendu hori ikaragarria izan da, eta hunkigarria.

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude