Jean Baptiste Baigorri: ingelesez jaio den euskal abenturazalea

  • Jean Baptiste Baigorri 1: Cramond Island.

    Irkus M. Zeberio.

    Nobrow, 2012.

    Urtea galdera honekin zabaldu zuen Hitzen Uberan blogak: Komikia, loraldi baten atarian? Jakina da komikia ez dagoela batere sustraituta Euskal Herrian (batez ere Hegoaldean) eta oso album gutxi argitaratzen dela. Ez da harritzekoa, beraz, iaz zortzi liburu kaleratu izana loralditzat hartzea. Eta panorama eskas honen erdian, aurkeztu nahi dizuedana bezalako “lore” bat aurkitzea, basamortuan oasi bat topatzea bezalakoa da.


2012ko abuztuaren 11n - 00:00
Azken eguneraketa: 2014-03-25 09:12:03

Duela gutxi Londresera egindako bidaia batean, Design Museo-ra (Diseinuaren museoa) sartu nintzen. Bertako liburudendako aleei begiradatxoa botatzen ari nintzela, komiki sorta bat ikusi eta bat-batean sekulako ezustekoa berauetako baten izenburua irakurtzean: Jean Baptiste Baigorri 1: Cramond Island. Izenari erreparatuta, egilea euskalduna zen, dudarik gabe:  Irkus M. Zeberio. Komikia ingelesez, baina tartean euskarazko esaldi eta erreferentziekin! “Euskal egile ezezagun baten komikia ingelesez eta horrelako leku berezi batean! Ez da hasiera txarra!” nire artean. Hurrengo egunetan, beste liburudenda batzuetan ere ikusi nuen komikia. Ikusten zen ondo banatuta zegoela.

Interneti esker jakin dut egilea donostiarra dela eta duela 9 urte joan zela Bartzelonara. Hain zuzen ere, bertako Euskal Etxean aurkeztu zuen komikia maiatzean. Bere webgunean, orden berriaren aldeko ilustratzaile eta komikilaritzat definitzen du bere burua, ez dela narrasti humanoidea erantsiz. Eta goiburutzat duen Jaun gabe eta legerik ez leloak, bat egiten du Baigorri protagonistaren pentsaera paramarxista libertarioarekin.

Komikiaren estiloa ere libertarioa da. Neurri batean, Estatu Batuetako underground estiloa, El Víbora bezalako komikiak edo TMEOren inguruko egile batzuk ekarri dizkit gogora. Kolore lauak darabiltza. Txuri beltzari kolore bakarra –gorria edo horia– eransten dio orri askotan, beste orri edo binetetan kolore horiek edota berdea konbinatzen dituelarik.

Nobrow argitaletxearen orrian irakur dezakegunez, Baigorri, poeta, askatasunaren aldeko borrokalaria eta superheroi existentzialista da. Ama hilzorian duela jakitean, sasiesklabutzan lan egiten duen sandwich lantegitik ihes egiten du. Orduan, berarekin erdi maiteminduta dagoen ugazaba haragi-jario gizenegiak, bere morroi zatar beldurgarriak bidaliko ditu bere bila. Tartean Karl Marxen berraragiztatze bat ere ezagutuko dugu.

Bere abentura epiko eta zentzugabe honetan, talde antikapitalista batean sartuko da, iraultza pizteko asmotan eta helburu nagusi batekin: Eskoziako kutxazain automatikoak, masak ekintzara bultzatuko dituzten era honetako olerkiz betetzea: buru bat koroatua izan daitekeeno, moztu ahal izango zaizkie buruak koroei. Liburuan ez da aipatzen, baina apustu egingo nuke Baigorrik Lucio Urtubiari buruzko filma eta liburuak irakurri dituela!

Komikian ugariak dira ikur anarkistak. Bakuninen izena ere ikusiko dugu paretetan margotuta eta txalupa batek, Marc Legasse eta Jakue Pascualen liburu mitikoaren izena darama: Anarkerria.

Istorioan erreferentzia geografiko gehiegirik ez badago ere, Cramond Island Eskozian kokatzen da. “Free Scotland” irakurriko dugu pareta batean eta Ingalaterrako erregina burua moztuta ageri da Bank of Scotland-eko billeteetan. Han-hemenka, Euskal Herriari buruzko erreferentziak ere ageri dira: Baigorri eta Etchegaray protagonisten deiturak, Nafarroako kateak –erdian A anarkista dutela–, edo euskarazko bi esaldi: “Zelako krisi, halako bizi” etxe baten atarian irakurriko dugu eta Baigorriren amak hilzorian “Bihotza banoa. Amaia da hasiera” esango du.

Zoro kuadrilla zoragarri honen abenturen jarraipenaren zain geratuko gara, euskarara ere itzuliko duten esperantzan.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude