Charles Darwin 1809ko otsailaren 12an jaio zen Shrewsburyn (Ingalaterra). 50 urte geroago bere "kumerik" ezagunena aurkeztu zion munduari: Eboluzioaren Teoria. Sekulako kolpea izan zen iritzi publikoarentzat, are gehiago Elizarentzat. Kalean inkesta eginez gero, jende askok, akaso, "gizakia tximinotik dator" xume batez laburbilduko luke Darwinek proposatu zigun iraultza. Hori baino konplexuagoa da jakina, baina balio dezake. Kontuak kontu, ia denok dakigu haren lanaz zerbait. Izan ere, Darwin da Historiako zientzialaririk garrantzitsuenetako bat –Einstein, Galileo eta beste gutxi batzuekin batera–; haren lana gure pentsamoldean izandako eragina ikaragarria izan da. Ez da harritzekoa beraz, mundu osoan egiten ari den ospakizun andana. Darwin urtea da 2009, Darwin hilabetea otsaila. Gaur, Darwin eguna.

Benetako izena askoz luzeagoa da, baina laburtzeko Espezieen jatorriaz esaten zaio Darwinen lan nagusiari. Han eman zuen bere teoriaren muina.  Zientzia-saiakera izan arren, best seller-a izan zen, eta erreakzio asko eragin zuen. Bortitzena Elizarena izan zen, Darwinen teoriek hankaz gora jartzen baitzuten Bibliak dioena. Ezagun dira garai hartan eboluzio kontzeptuaren inguruan sortutako eztabaida sutsuak. Denboraz zientziak irabazi zuen gudua, baina nola Asterixen herrixkako galiarrek, ebidentziari aurre egiten segitu zuten eta segitzen dute batzuek. Batez ere eliza protestanteetan aurkitu daitezke halako jarrerak, eta batez ere AEBetako hego-ekialdean, Hesi Bibliko ospetsuan.

Eboluzioaren aurkakoek eboluzionatu egin dute, hala ere. Milioika urte dituzten fosilak gezurrezkoak direla eta zientzialariek nahita hor jarri dituztela esaten tematzea ez da norberaren buruaren marketing onena, gauden-gaudenean. XXI. mendeko kreazionistek tesi errespetagarria-edo darabilte, zientzia zaporedun edabe magikoa: diseinu inteligentea. Ahalik eta laburren esanda: selekzio naturalaren bidezko eboluzioa, Darwinen eredua alegia, ez da nahikoa biziaren konplexutasuna esplikatzeko. Zerbait gehiago behar da, eta "zerbait" hori, zer esanik ez, diseinatzaile inteligentea da. Jainkoa, esaterako. Diseinu inteligentearen aldeko argudio nagusia "sistema erabat konplexuak" dira; auskalo zergatik, gehienetan giza begia jartzen da horren adibide. Begiari zati bat kenduz gero, ezin du funtzionatu, beraz ezinezkoa da selekzio naturalez sortu izana. Ez du zentzurik guztiz burututa egon arte funtzionatzen ez duen organo batekin milaka edo milioika urtez bizitzeak , eta begiaren osagai guztiak aldi berean mutazioz sortzea kasualitate handiegia da.

Argudio horri eta antzekoei erantzuna eman die dagoeneko zientziak. Ez gara orain murgilduko ur horietan, jakin-mina duenak Wikipedian aurkituko du informazioa (gazteleraz / frantsesez), urrunago joan gabe. Kontua da 150 urteko biologia ez dela nahikoa izan kreazionismoa itzaltzeko. Eskoletan eboluzioaren aipamena ere egitea eragotzi nahi lukete, eta larriena da botere nahikoa dutela eskola askotan helburua lortzeko. Mister Darwin, ez ezazu burua altxa.